Početak sedamnaestog stoljeća obilježio je lagani zalazak klasične forme madrigala. Slike tipičnih peteroglasnih polifonih skladbi, nabijenih kontrasnim emocijama polako počinju blijedjeti i povlačiti se pred nadolazećom raskoši koncertantnog stila. Na maniristički ukus kasnorenesansnih uradaka Carla Gesualda, Luzzasca Luzzaschija i Sigismonda d'Indije nadograđena su pragmatična rješenja obligatnog bassa continua, nad kojim su se u potpunosti mogla razviti ugodna suzvučja terci i naglašene disonance bolnih emocija. Broj dionica se smanjio. Monodijski, jednoglasni madrigali postali su sinonim za novi stil koji su u Firenci promicali članovi Firentinske kamerate, prvenstveno Giulio Caccini i Jacopo Peri. Neizmjeran doprinos razvoju novog stila pružio je Claudio Monteverdi s nizom inovacija koje je uveo u madriglaski slog, prvenstveno instrumentalnih dionica koje do tada nisu bile korištene u ovoj, tipično vokalnoj glazbenoj formi. Monteverdi je godine 1619. tiskao u Veneciji svoju Sedmu knjigu madrigala. Prvih šest knjiga madrigala skladane su uglavnom u tradicionalnom madrigalskom slogu. Već u Petoj knjizi madrigala iz 1605. Monteverdi je uveo niz novina i zapravo definirao novi stilski zaokret terminom ”seconda prattica”. Ovo je izdanje naišlo je na mnoga osporavanja i polemike oko estetike novog stila, najpoznatija od kojih je ona iz 1607. godine sa skladateljem i teoretičarom Giovannijem Artusijem koja je, dakako, završila Monteverdijevim trijumfom. Sedmom knjigom madrigala Claudio Monteverdi je promijenio tradicionalni vokalni koncept madrigala. Već u naslovu Monteverdi koristi termin Concerto. Suprotnosti i dvoznačja u značenju riječi concerto ili concetto zrcale se i u samom sadržaju zbirke. Ona mogu označavati i skladno suzvučje glasova i suprotonost u borbi (lat. contendere), sukladno dubokim kontrastima emocija koje susrećemo u tekstualnim predlošcima. Sedma knjiga madrigala obuhvaća ukupno 29 madrigala, canzonetta i baletta u postavi za jedan, dva, tri, četiri, pet i šest glasova. Velika novost je korištenje instrumentalnih dionica, ne samo u obliku ritornella nego i kao samostalnih i ravnopravnih dionica (Con che soavita). Monteverdi je zbirku posvetio Caterini Medici, udatoj vojvotkinji Gonzaga što je pomalo čudno jer je sam Monteverdi nekoliko godina ranije bio naprasno otpušten iz službe obitelji Gonzaga u Mantovi. U vrijeme publikacije Sedme knjige madrigala Claudio Monteverdi bio je maestro di capella venecijanske Bazilike Sv. Marka, što je vjerojatno bila najprestižnija pozicija za nekog glazbenika toga vremena. Omiljeni Monteverdijevi pjesnici bili su Petrarca, Guarini i Marino. Peta, Šesta Sedma i Osma knjiga madrigala obilju tekstovima ovih autora te je razvidno da je skladatelj bio dobar poznavatelj talijanske renesansne litarature, duboko proživljavajući emocionalne konflikte njenih protagonista.

"Tormenti d'Amore"

Claudio Monteverdi: Settimo libro de madrigali (1619.) - izbor

Sinfonia

Vaga su spina ascosa - a tre

    Maurizio Cazzati: Capriccio & Passacaglia

Interrotte speranze - a due tenori overo soprani

Parlo miser o taccio - a due soprani e basso

    Tarquinio Merula: Ciaccona

S'el vostro cor Madonna - a due

Chiome d'oro - Canzonetta a due voci concertata

Ti lascio, anima mia - Intermedio di Messer Girolamo

Con che soavita - Concertato a voce sola

    Marco Uccelini: Aria sopra la Bergamasca         

Ohimè dov'è il mio ben - Romanesca a due soprani

Amor che deggio far - Canzonetta a quattro concertata